Nowy system AML/CFT dla UE, CZĘŚĆ II: Projekty rozporządzenia (AMLAR) oraz dyrektywy (AMLD6) o nadzorze, inspekcjach, analizach, rejestrach i raportowaniu
W ciągu nadchodzących trzech lat, pomiędzy 2023 a 2026 powinny zostać przyjęte, wejść w życie, a następnie do stosowania na terenie państw członkowskich co najmniej trzy kluczowe rozporządzenia i jedna dyrektywa, które zastąpią dotychczasowe regulacje w zakresie przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT). Zmiany nastąpią zarówno na szczeblu UE (stracą moc dyrektywy AMLD4 i AMLD5), jak również na szczeblu państw członkowskich (m.in. straci moc istotna większość przepisów ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu).
Powstanie nowy, europejski urząd ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, tzw. AMLA, który przejmie m.in. znaczną część obowiązków europejskich nadzorców ostrożnościowych (EBA, ESMA, EIOPA), których w zakresie AML/CFT reprezentuje dziś EBA. Urząd zostanie ustanowiony rozporządzeniem (tzw. AMLAR), sformowany, zaproponuje Komisji Europejskiej odpowiednie akty wykonawcze i przygotuje się do rozpoczęcia działalności nadzorczej.
Zostanie sformułowany i przedstawiony Komisji Europejskiej zestaw regulacyjnych standardów technicznych (tzw. RTS, na podstawie art. 290 TFUE) oraz wykonawczych standardów technicznych (na podstawie art. 291 TFUE), które będą miały zastosowanie do realizacji obowiązków w zakresie AML/CFT zarówno przez instytucje obowiązane, jak i przez organy nadzoru (np. polską KNF), czy też jednostki analityki finansowej (np. polskiego GIIF).
Podstawowe obowiązki instytucji obowiązanych zostaną na nowo, z uwzględnieniem zmian, zapisane w rozporządzeniu (AMLR), które będzie obowiązywać bezpośrednio i w jednolity sposób we wszystkich państwach członkowskich. Rozporządzenie (UE) 2015/847 (tzw. FTR), stanowiące uzupełnienie dotychczasowego systemu AML/CFT dla UE, opartego na dyrektywach (UE) 2015/849 i 2018/843, zostanie istotnie rozszerzone o przepisy dotyczące informacji o kryptoaktywach i zastąpione nowym aktem.
Nowa dyrektywa (tzw. AMLD6), która zastąpi dyrektywę 2015/849 (oraz 2018/843), zawierać będzie przepisy o zasadach oceny ryzyka, rejestrach UBO, rejestrach rachunków bankowych i rejestrach nieruchomości. Określi ona także jednolite zasady działania jednostek analityki finansowej (tzw. FIU, np. GIIF) i mechanizmy wymiany informacji miedzy nimi. Maksymalne wysokości kar, jak i środki administracyjne stosowanie przez nadzorców zostaną ujednolicone, choć państwa członkowskie uzyskają prawa do nakładania kar wyższych.
Choć dziś znamy jedynie projekty tych czterech regulacji, które w wybranych aspektach będą podlegały jeszcze modyfikacjom (np. zasady cyklicznego wyboru instytucji obowiązanych do nadzoru bezpośredniego przez AMLA), wyłania się z nich istotnie nowy system, do którego instytucje obowiązane, nadzorcy i jednostki analityki finansowej będą się musiały dostosować. Warto już dziś poznać ten nowy system, jego elementy i zależności, aby wiedzieć, jakie kroki podejmować, by nie być przez te nowe ramy AML/CFT w UE niezasadnie zaskoczonym.
Z uwagi na dystans, który dzieli nas od przyjęcia ostatecznych rozwiązań regulacyjnych, naszym głównym celem będzie zrozumienie sensu nowego systemu, jego składowych i powiązań, nie zaś szczegółowych mechanizmów, które znajdą w nim swoje źródło.
