Małgorzata Stańdo, adwokat
W wyroku z dnia 15 czerwca 2023 r. (C-520/21) Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wskazał, że banki nie mogą żądać od konsumenta rekompensaty wykraczającej poza zwrot kapitału wypłaconego z tytułu wykonania umowy kredytowej oraz poza zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę od dnia wezwania do zapłaty.
Banki twierdziły, że w dalszym ciągu mogą jednak dochodzić waloryzacji wypłaconej tytułem kredytu kwoty, ponieważ TSUE nie odniósł się wprost i literalnie do tego, czy banki mogą domagać się zwrotu kapitału w kwocie nominalnej czy realnej (zwaloryzowanej).
Należy zaznaczyć, że wydanie wskazanego wyroku nastąpiło na skutek pytania prejudycjalnego Sądu Rejonowego dla Warszawy-Śródmieścia w Warszawie i treść tego pytania również należy brać pod uwagę przy analizie udzielonej przez Trybunał odpowiedzi. Wskazane powyżej pytanie sprowadzało się zaś do tego, czy strony oprócz zwrotu pieniędzy zapłaconych w wykonaniu nieważnej umowy (bank – kapitału kredytu, konsument – rat, opłat, prowizji i składek ubezpieczeniowych) oraz odsetek ustawowych za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty, mogą domagać się także jakichkolwiek innych świadczeń, w tym należności (w szczególności wynagrodzenia, odszkodowania, zwrotu kosztów lub waloryzacji świadczenia). W świetle tak zadanego pytania prejudycjalnego oczywistym jest, że TSUE już w czerwcowym wyroku wykluczył możliwość zastosowania waloryzacji świadczenia należnego bankom.
W związku z wątpliwościami jakie pojawiały się na tle wskazanego powyżej orzeczenia, Sąd Okręgowy w Warszawie zadał kolejne pytanie prejudycjalne, które odnosiło się wprost do kwestii waloryzacji. Trybunał odpowiedział na to pytanie w postanowieniu z dnia 12 stycznia 2024 r. (C-488/23). W wydanym orzeczeniu TSUE stwierdził, że dokonywana przez sąd waloryzacja świadczenia banku stanowi tak naprawdę rekompensatę, a zatem już ze względu na sam charakter takiego świadczenia jego przyznanie oznaczałoby, że prawo przedsiębiorcy wykracza poza zwykłą spłatę kapitału i zapłatę ustawowych odsetek za zwłokę. Jednocześnie Trybunał wskazał, że prawo unijne stoi na przeszkodzie takiej wykładni prawa krajowego, zgodnie z którą instytucja kredytowa miałaby prawo żądać od konsumenta rekompensaty polegającej na sądowej waloryzacji świadczenia wypłaconego kapitału w przypadku istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza.
www.kancelariastando.pl/blog-kancelariastando
