1 stycznia 2023 r. Chorwacja przyjmie euro jako swoją walutę oraz w pełni przystąpi do strefy Schengen. Jest to ważne wydarzenie w historii Chorwacji, strefy euro i Schengen, a także całej UE. Następuje po okresie intensywnych przygotowań oraz znacznego wysiłku Chorwacji w celu spełnienia wszystkich niezbędnych do tego wymogów.
Chorwacja otrzymała pełne wsparcie Komisji w procesie przystąpienia do strefy euro i Schengen. Wraz z Chorwacją, 20 państw członkowskich i 347 milionów obywateli UE będzie korzystać ze wspólnej waluty. W kwestii strefy Schengen, jest to ósme i pierwsze po 11 latach jej rozszerzenie.
Wprowadzenie euro ma przynieść praktyczne korzyści chorwackim obywatelom i przedsiębiorstwom. Ułatwi podróżowanie i życie za granicą, zwiększy przejrzystość i konkurencyjność rynków oraz ułatwi wymianę handlową. Banknoty i monety euro staną się również dla wszystkich Chorwatów namacalnym symbolem wolności, wygody i możliwości, które umożliwia UE. Poparcie społeczne dla euro w strefie pozostaje bardzo silne, a zdecydowana większość obywateli UE uważa, że euro jest dobre dla całej UE i ich własnego kraju.
Strefa Schengen umożliwia swobodne podróżowanie między krajami członkowskimi bez przechodzenia przez kontrole graniczne aż 420 milionom ludzi. Pozwala na wypracowanie wspólnej odpowiedzialności za kontrolowanie granic zewnętrznych Unii oraz odpowiedzialności za wydawanie wspólnych wiz Schengen. Od ponad 35 lat Schengen jest obszarem wartości, wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości. Szczególnie w obecnym kontekście geopolitycznym i gospodarczym strefa Schengen ma zasadnicze znaczenie dla stabilności, odporności, odbudowy i rozwoju.
Wprowadzenie euro do obiegu
Od niedzieli 1 stycznia 2023 r. euro będzie stopniowo zastępować kunę jako walutę Chorwacji. Zgodnie z konsekwentnym zapisem stabilności kursu walut, kuna zostanie wymieniona po kursie wymiany 1 euro na 7,53450 kuny chorwackie. Obie waluty będą używane jednocześnie przez okres dwóch tygodni. W przypadku otrzymania płatności w kunach reszta zostanie wydana w euro. Pozwoli to na stopniowe wycofywanie kuny z obiegu.
Podwójne podawanie cen w kunach i euro stało się obowiązkowe 5 września 2022 roku i będzie obowiązywało do 31 grudnia 2023 roku. W celu ochrony konsumentów oraz rozwiania ich obaw dotyczących nieuzasadnionych podwyżek cen w okresie przejściowym wprowadzono Kodeks Etyki Biznesu, który ma być zapewnieniem stabilności cen towarów i usług poprzez pomoc przedsiębiorcom w prawidłowym przeliczaniu i wyświetlaniu cen. Kodeks Etyki egzekwuje Państwowa Inspekcja, która w okresie przejścia na euro będzie również monitorować ceny często kupowanych produktów i usług.
Banki komercyjne z wyprzedzeniem otrzymały banknoty i monety euro od Chorwackiego Banku Narodowego i dostarczały gotówkę sklepom oraz innym przedsiębiorstwom. Banknoty i monety starej waluty można wymienić na gotówkę euro w Agencji Finansowej i urzędach pocztowych do 30 czerwca 2023 r. Wymiana jest bezpłatna. Wymiana kun w gotówce w bankach komercyjnych jest możliwa do 31 grudnia 2023 r. Jest bezpłatna dla wszystkich wymian dokonanych przed 1 lipca 2023 r. do limitu banknotów 100 kun i monet 100 kun. Za zmiany od 1 lipca 2023 r. banki komercyjne mogą pobierać opłatę. Narodowy bank centralny Chorwacji będzie bezpłatnie wymieniał banknoty kun bez ograniczeń czasowych, a monety do 31 grudnia 2025 r.
70% bankomatów w Chorwacji będzie dystrybuować banknoty euro już 1 stycznia 2023 r., a pozostałe jak najszybciej (w ciągu dwóch tygodni). Aby usprawnić ten proces, banki komercyjne będą publikować w Internecie informacje o bankomatach wypłacających euro.
Strefa Schengen
Strefa Schengen jest jednym z głównych osiągnięć projektu europejskiego. Powstał on w 1985 roku jako międzyrządowy projekt między pięcioma krajami UE – Francją, Niemcami, Belgią, Holandią i Luksemburgiem – i stopniowo rozwijał się, stając się największym obszarem bezpłatnych podróży na świecie.
Rozszerzona strefa Schengen bez kontroli na granicach wewnętrznych uczyni Europę bezpieczniejszą dzięki wzmocnionej ochronie naszych wspólnych granic zewnętrznych i skutecznej współpracy policyjnej; lepiej prosperującą, eliminując czas tracony na granicach i ułatwiając kontakty międzyludzkie i biznesowe; oraz atrakcyjniejszą dzięki znacznemu powiększeniu największego na świecie wspólnego obszaru bez kontroli na granicach wewnętrznych.
Od czasu przystąpienia do UE w 2013 r., Chorwacja stosuje część dorobku Schengen – kwestie związane z kontrolą granic zewnętrznych, współpracą policyjną i korzystaniem z Systemu Informacyjnego Schengen.
Pozostałe części dorobku Schengen, które obejmują zniesienie kontroli na granicach wewnętrznych i powiązane środki, zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2023 r.: zniesione zostaną kontrole na wewnętrznych granicach lądowych i morskich między Chorwacją a innymi państwami strefy Schengen . Kontrole na wewnętrznych granicach powietrznych zostaną zniesione od 26 marca 2023 r., ze względu na konieczność zbieżności z datami letniego/zimowego rozkładu lotów Międzynarodowego Zrzeszenia Przewoźników Powietrznych (IATA).
Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie oceny i monitorowania Schengen (Schengen Evaluation and Monitoring Regulation), Chorwacja zostanie oceniona w ciągu jednego roku od dnia pełnego zastosowania jej dorobku. Rozporządzenie to zostało niedawno zreformowane w celu wzmocnienia oceny poszanowania praw podstawowych w ramach dorobku Schengen.
Źródło: Komisja Europejska/ ec.europa.eu
