23 czerwca br. Rada przyjęła jedenasty pakiet sankcji wobec Rosji. Pakiet ten zapewnić ma lepsze egzekwowanie i wdrażanie sankcji UE wobec Rosji w oparciu o wnioski wyciągnięte z ich wdrażania w ciągu ostatniego roku. Sankcje UE wobec Rosji skutecznie osłabiają zdolność Rosji do prowadzenia wojny przeciwko Ukrainie, w tym do produkcji nowej broni i naprawy już istniejącego uzbrojenia, a także utrudniają jej transport materiałów. Skutki geopolityczne, gospodarcze i finansowe nieprzerwanej wojny napastniczej Rosji przeciwko Ukrainie są oczywiste, ponieważ wojna zakłóciła światowe rynki towarowe, zwłaszcza w przypadku produktów rolno-spożywczych i energii. UE dokłada starań, by jej sankcje nie miały wpływu na eksport energii i produktów rolno-spożywczych z Rosji do państw trzecich.
Na jedenasty pakiet składają się następujące podstawowe elementy:
ŚRODKI HANDLOWE
- Nowe narzędzie przeciwdziałające obchodzeniu sankcji: pozwoli UE ograniczyć sprzedaż, dostawy, przekazywanie lub wywóz objętych restrykcjami towarów i technologii do niektórych państw trzecich, w odniesieniu do których uznaje się, że w ich jurysdykcjach istnieje stałe i szczególnie wysokie ryzyko obchodzenia sankcji. To nowe narzędzie przeciwdziałające obchodzeniu sankcji będzie środkiem wyjątkowym i ostatecznym, gdy inne indywidualne środki i działania informacyjne UE skierowane do zainteresowanych państw trzecich okażą się niewystarczające.
- Rozszerzenie zakazu tranzytu na niektóre towary wrażliwe (np. zaawansowane technologie, materiały związane z lotnictwem) wywożone z UE do państw trzecich przez Rosję. Zmniejszy to również ryzyko obchodzenia sankcji.
- Dodanie 87 nowych podmiotów do wykazu podmiotów bezpośrednio wspierających rosyjski kompleks wojskowo-przemysłowy w wojnie napastniczej przeciwko Ukrainie. Podmioty te podlegają surowszym ograniczeniom w wywozie produktów podwójnego zastosowania i zaawansowanych produktów technologicznych. Oprócz podmiotów rosyjskich i irańskich już umieszczonych w wykazie obejmuje to obecnie również podmioty zarejestrowane w Chinach, Uzbekistanie, Zjednoczonych Emiratach Arabskich, Syrii i Armenii.
- Ograniczenie wywozu kolejnych 15 produktów technologicznych znalezionych na polu walki w Ukrainie lub sprzętu potrzebnego do produkcji takich produktów. Ściśle współpracujemy z innymi krajami i dodajemy Szwajcarię do listy naszych krajów partnerskich.
- Zaostrzenie ograniczeń w przywozie wyrobów żelaznych i stalowych poprzez nałożenie na importerów wyrobów żelaznych i stalowych objętych sankcjami, które zostały przetworzone w państwie trzecim, obowiązku udowodnienia, że wykorzystane materiały wejściowe nie pochodzą z Rosji.
- Zakaz sprzedaży, licencjonowania, przekazywania lub odwoływania się do praw własności intelektualnej i tajemnic handlowych wykorzystywanych w związku z towarami objętymi ograniczeniami, aby uniknąć sytuacji, w której towary objęte sankcjami są po prostu produkowane poza UE.
- Rozszerzenie zakazu wywozu samochodów luksusowych na wszystkie nowe i używane samochody powyżej określonej pojemności silnika (> 1 900 cm³) oraz na wszystkie pojazdy elektryczne i hybrydowe.
- Całkowity zakaz dotyczący niektórych rodzajów części maszyn.
- Uproszczenie struktury załącznika dotyczącego produktów przemysłowych poprzez umieszczenie w jednej sekcji wykazu produktów podlegających restrykcjom i szersze definicje produktów, aby lepiej zidentyfikować towary objęte zakazami wywozu i ograniczyć obchodzenie sankcji spowodowane błędną klasyfikacją.
ŚRODKI DOTYCZĄCE TRANSPORTU
- Całkowity zakaz wjazdu dla samochodów ciężarowych z rosyjskimi przyczepami i naczepami przewożącymi towary do UE. Pozwoli to ukrócić obchodzenie zakazu przewozu towarów w UE przez rosyjskich przewoźników drogowych towarów.
- Zakaz dostępu do portów UE dla statków, które dokonują przeładunków „burta w burtę”, jeżeli istnieje podejrzenie, że naruszają zakaz importu rosyjskiej ropy naftowej lub pułap cenowy ustanowiony przez koalicję G7.
- Zakaz wstępu do portów UE dla statków, jeżeli statek nie powiadomi właściwego organu z co najmniej 48-godzinnym wyprzedzeniem o przeładunku „burta w burtę” dokonywanym w obrębie wyłącznej strefy ekonomicznej państwa członkowskiego lub w strefie 12 mil morskich od linii podstawowej wybrzeża tego państwa członkowskiego.
- Zakaz dostępu do portów UE dla statków, które manipulują swoim nawigacyjnym systemem lokacyjnym lub wyłączają go podczas transportu rosyjskiej ropy naftowej objętej zakazem przywozu lub pułapem cenowym ustanowionym przez G7.
ŚRODKI W DZIEDZINIE ENERGII
- Zlikwidowanie możliwości importu rosyjskiej ropy naftowej przez rurociąg do Niemiec i Polski.
- Wprowadzenie rygorystycznych i bardzo ukierunkowanych odstępstw od aktualnych zakazów wywozu, aby umożliwić utrzymanie rurociągu CPC (Konsorcjum Rurociągu Kaspijskiego), którym transportuje się kazachską ropę naftową do UE przez Rosję.
- Przedłużenie obowiązywania wyjątku od pułapu cenowego na ropę naftową w odniesieniu do ropy z Sachalinu przeznaczonej dla Japonii (do 31 marca 2024 r.)
DODATKOWE OSOBY I PODMIOTY OBJĘTE SANKCJAMI
- Ponad 100 dodatkowych osób i podmiotów dotyczy zamrożenie aktywów. Są to zwłaszcza: wyżsi rangą wojskowi, stratedzy decydujący o wojnie, osoby zaangażowane w nielegalną deportację ukraińskich dzieci do Rosji, sędziowie, którzy podjęli umotywowane politycznie decyzje przeciwko obywatelom Ukrainy, osoby odpowiedzialne za grabież dziedzictwa kulturowego, przedsiębiorcy, propagandyści, a także rosyjskie przedsiębiorstwa informatyczne dostarczające krytyczne technologie i oprogramowanie rosyjskiemu wywiadowi, banki działające na terytoriach okupowanych oraz podmioty współpracujące z rosyjskimi siłami zbrojnymi.
DODATKOWE WYJAŚNIENIA
- Zmiana kryterium umieszczenia w wykazie osób i podmiotów zaangażowanych w obchodzenie sankcji UE, w tym osób i podmiotów w znacznym stopniu udaremniających unijne sankcje.
- Dodanie nowego kryterium umieszczenia w wykazie, aby umożliwić wskazanie osób i podmiotów działających w rosyjskim sektorze informatycznym na podstawie licencji wydanej przez Federalną Służbę Bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej (FSB) lub rosyjskie Ministerstwo Przemysłu i Handlu.
- Wprowadzenie odstępstwa umożliwiającego sprzedaż praw własności w rosyjskiej spółce joint venture będącej współwłasnością osoby umieszczonej w wykazie.
- Wprowadzenie odstępstwa umożliwiającego zbycie niektórych rodzajów papierów wartościowych posiadanych przez określone podmioty umieszczone w wykazie.
- Dodanie określonych uściśleń w przepisie dotyczącym wymiany informacji między właściwymi organami w odniesieniu do przestrzegania poufności komunikacji między prawnikami a ich klientami w kontekście obowiązków sprawozdawczych.
- Wprowadzenie odstępstwa pozwalającego na świadczenie usług wymaganych do utworzenia zapory sieciowej uniemożliwiającej sprawowanie przez osobę umieszczoną w wykazie kontroli nad aktywami podmiotu unijnego.
- Wprowadzenie wyłączenia dotyczącego świadczenia usług pilotażowych w określonych okolicznościach.
INNE
- Rozszerzenie zakazu dotyczącego mediów na pięć dodatkowych kanałów.
- Dodatkowe przepisy dotyczące wymiany informacji i sprawozdawczości.
- Wprowadzenie tymczasowego odstępstwa, aby umożliwić świadczenie zakazanych usług, które są prawnie wymagane do wycofania się z inwestycji rosyjskich podmiotów gospodarczych na unijnym rynku.
SANKCJE UE
Sankcje UE znacznie ograniczyły możliwości polityczne i gospodarcze Moskwy, powodując poważne obciążenia finansowe oraz pogarszając potencjał przemysłowy i technologiczny Rosji. Spełniają one trzy główne cele: osłabienie zdolności wojskowych Rosji do prowadzenia wojny napastniczej przeciwko Ukrainie, pozbawienie Kremla dochodów, z których finansuje wojnę, oraz obciążenie rosyjskiej gospodarki kosztami. Sankcje mają wpływ na wszystkie te trzy obszary. Ich skutki z czasem bardziej się uwidaczniają, w miarę jak sankcje podkopują bazę przemysłową i technologiczną Rosji.
David O’Sullivan, wysłannik UE ds. sankcji, prowadzi skierowane do kluczowych państw trzecich działania informacyjne dotyczące współpracy mającej na celu zapobieganie obchodzeniu sankcji. Pierwsze wymierne rezultaty tych działań są już widoczne. W niektórych państwach wprowadzane są systemy monitorowania, kontrolowania i blokowania powrotnego wywozu. Odbiegające od normy, sięgające niebotycznych poziomów wielkości obrotów handlowych dotyczące niektórych określonych produktów i państw stanowią twardy dowód na to, że Rosja aktywnie próbuje obchodzić sankcje. Należy podwoić wysiłki na rzecz zwalczania obchodzenia przepisów i zwrócić się do sąsiadów o jeszcze ściślejszą współpracę. We współpracy z partnerami uzgodniono również priorytetowy wykaz objętych sankcjami towarów wykorzystywanych na polu walki, w przypadku których przedsiębiorstwa powinny zachować szczególną staranność i których państwa trzecie nie mogą wywozić do Rosji. Poza tym w UE zidentyfikowano również towary o krytycznym znaczeniu gospodarczym, w przypadku których przedsiębiorstwa i państwa trzecie powinny zachować szczególną czujność.
Źródło: Komisja Europejska
