13 grudnia br. Rada i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie utworzenia nowego europejskiego urzędu ds. przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AMLA). Urząd będzie filarem przeciwdziałania praniu pieniędzy mającym chronić obywateli UE oraz unijny system finansowy przed praniem pieniędzy i finansowaniem terroryzmu. AMLA będzie miał bezpośrednie i pośrednie kompetencje w zakresie nadzoru nad podmiotami zobowiązanymi stwarzającymi największe ryzyko w sektorze finansowym.
Ze względu na transgraniczny charakter przestępczości finansowej, nowy urząd ma zwiększyć skuteczność ram przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu (AML/CFT), gdyż wraz z krajowymi organami nadzoru utworzy zintegrowany mechanizm. Ma on gwarantować, że podmioty zobowiązane wypełniają swoje obowiązki związane z (AML/CFT) w sektorze finansowym. AMLA będzie również wspierać sektory niefinansowe i koordynować działania jednostek analityki finansowej w państwach członkowskich.
Poza uprawnieniami nadzorczymi oraz w celu zapewnienia przestrzegania przepisów urząd będzie miał możliwość (w poważnych przypadkach, systematycznych lub wielokrotnych naruszeń wymogów mających bezpośrednie zastosowanie) nakładania na wybrane podmioty zobowiązane kar pieniężnych.
Uprawnienia nadzorcze
Według wstępnie uzgodnionego teksu AMLA zyska dodatkowe uprawnienia pozwalające bezpośrednio nadzorować niektóre rodzaje instytucji finansowych i kredytowych, w tym dostawców usług w zakresie kryptoaktywów, jeśli uzna, że stwarzają oni wysokie ryzyko, lub jeśli działają ponad granicami.
AMLA dokona wyboru instytucji finansowych i kredytowych, które stwarzają wysokie ryzyko w kilku państwach członkowskich. Wybrane podmioty zobowiązane będą nadzorowane przez wspólne zespoły nadzorcze pod kierunkiem AMLA, który będzie m.in. przeprowadzał oceny i kontrole. W uzgodnionym tekście przewidziano, że w pierwszej procedurze wyboru urząd będzie nadzorował maksymalnie 40 podmiotów i grup.
Nadzór AML/CFT nad niewybranymi podmiotami zobowiązanymi będzie w dalszym ciągu sprawowany głównie na szczeblu krajowym.
Względem sektora niefinansowego AMLA będzie pełnił rolę wspierającą: przeprowadzał przeglądy i badał ewentualne łamanie przepisów AML/CFT. Będzie również uprawniony do wydawania niewiążących zaleceń. Krajowe organy nadzorcze zyskają możliwość dobrowolnego tworzenia, w razie potrzeby, kolegiów dla podmiotów niefinansowych działających ponad granicami.
We obecnym tekście poszerzono zakres i zawartość bazy danych o nadzorze prowadzonej przez AMLA. Urząd został w tym celu poproszony o utworzenie i aktualizowanie centralnej bazy danych przydatnej w systemie nadzorczym AML/CFT.
Ukierunkowane sankcje finansowe
Urząd będzie kontrolował, czy wybrane podmioty zobowiązane stosują wewnętrzne polityki i procedury, aby wdrażać ukierunkowane sankcje finansowe, np. zamrażanie aktywów czy konfiskaty.
Struktura zarządzania
Urząd będzie miał radę generalną złożoną z szefów jednostek analityki finansowej ze wszystkich państw członkowskich oraz radę wykonawczą (organ zarządzający urzędem), w której zasiądą przewodniczący AMLA i pięciu niezależnych pełnoetatowych członków. Komisji natomiast odebrane zostało przez Radę i Parlament prawo weta w sprawie niektórych, głównie budżetowych, uprawnień rady wykonawczej.
Sygnalizowanie nieprawidłowości
Wstępnie uzgodniony tekst wprowadza ulepszony mechanizm sygnalizowania nieprawidłowości. W odniesieniu do podmiotów zobowiązanych AMLA będzie rozpatrywał tylko zgłoszenia z sektora finansowego. Będzie jednak też mógł analizować zgłoszenia od pracowników organów krajowych.
Spory
AMLA otrzyma uprawnienie do rozstrzygania w sposób wiążący sporów w odniesieniu do kolegiów z sektora finansowego oraz, w każdym innym przypadku, na wniosek finansowego organu nadzorczego.
Siedziba urzędu
Porozumienie nie objęło jeszcze decyzji co do lokalizacji siedziby urzędu. Rada i Parlament Europejski negocjują obecnie zasady wyboru lokalizacji. Gdy je uzgodnią, proces wyboru zakończy się i lokalizacja zostanie określona w rozporządzeniu.
Dalsze kroki
Tekst porozumienia zostanie sfinalizowany i przedstawiony do zatwierdzenia przedstawicielom państw członkowskich i Parlamentowi Europejskiemu. Po zatwierdzeniu akt zostanie formalnie przyjęty przez Radę i Parlament. Dalej trwają negocjacje między Radą a Parlamentem w sprawie rozporządzenia o wymogach dla sektora prywatnego w zakresie prania pieniędzy oraz dyrektywy o mechanizmach zapobiegających praniu pieniędzy.
Źródło: Rada Europejska/ Rada Unii Europejskiej
