29 czerwca br. Rada przyjęła sankcje wymierzone w gospodarkę Białorusi w związku z zaangażowaniem kraju w nielegalną wojnę i nieuzasadnioną agresję Rosji przeciwko Ukrainie. Te kompleksowe środki są odbiciem obowiązujących już sankcji wobec Rosji. Mają one zapobiegać obchodzeniu restrykcji wynikającemu z wysokiego stopnia integracji między gospodarkami Rosji i Białorusi.
Uzgodnione środki mają wpłynąć na poniższe sektory gospodarki Białorusi:
Handel
Rada rozszerza zakaz eksportu towarów i technologii podwójnego zastosowania/zaawansowanych, a także wprowadza dalsze ograniczenia eksportu towarów, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia białoruskich zdolności przemysłowych. Nałożono również kolejne ograniczenia dotyczące eksportu towarów i technologii żeglugi morskiej oraz towarów luksusowych na Białoruś. Zakazany będzie także bezpośredni lub pośredni import, zakup lub transfer złota i diamentów z Białorusi, oraz helu, węgla i produktów mineralnych, w tym ropy naftowej. Ten ostatni środek zostanie uzupełniony nowym zakazem eksportu towarów i technologii nadających się do wykorzystania w rafinacji ropy naftowej i skraplaniu gazu ziemnego.
Usługi
Rada zakazała świadczenia niektórych usług na rzecz Białorusi, jej rządu, organów publicznych, korporacji lub agencji oraz wszelkich osób fizycznych lub prawnych działających w ich imieniu lub pod ich kierownictwem. Zakaz ten obejmuje:
- świadczenie usług rachunkowych, usług audytowych, w tym badań ustawowych, usług księgowych, usług doradztwa podatkowego, doradztwa w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej i zarządzania oraz w zakresie public relations;
- usług architektonicznych i inżynieryjnych oraz usług doradztwa informatycznego i doradztwa prawnego;
- usług reklamowych, badania rynku i badania opinii publicznej oraz usług w zakresie testowania produktów i inspekcji technicznych.
Transport
Rada rozszerza zakaz przewozu drogowego towarów na terytorium UE przez przyczepy i naczepy zarejestrowane na Białorusi, w tym przewożonych przez ciężarówki zarejestrowane poza Białorusią. W celu zminimalizowania ryzyka obchodzenia sankcji, przewoźnicy z UE, którzy są w co najmniej 25% własnością białoruskiej osoby fizycznej lub prawnej, będą ograniczeni zakazem możliwości przekształcenia się w przedsiębiorstwo transportu drogowego oraz zakazem transportu drogowego towarów w Unii, w tym w tranzycie.
Przeciwdziałanie obchodzeniu sankcji
Podjęta decyzja wymaga, aby eksporterzy z UE umieścili w swoich przyszłych umowach tak zwaną „klauzulę zakazu eksportu na Białoruś”, na mocy której umownie zabraniają reeksportu na Białoruś lub reeksportu w celu wykorzystania na Białorusi towarów i technologii wrażliwych, bojowych, broni palnej i amunicji.
Aby ograniczyć ryzyko obchodzenia sankcji, UE zakaże tranzytu przez terytorium Białorusi towarów oraz technologii podwójnego zastosowania, a także towarów i technologii, które mogą przyczynić się do zwiększenia potencjału militarnego i technologicznego Białorusi lub do rozwoju jej sektora obrony i bezpieczeństwa. Zakaz dotyczy również towarów, które mogłyby przyczynić się do zwiększenia potencjału przemysłowego Białorusi, towarów i technologii do wykorzystania w lotnictwie lub przemyśle kosmicznym oraz broni eksportowanej z Unii.
Ponadto, aby pomóc przeciwdziałać powrotnemu eksportowi towarów wykorzystywanych na polu walki w Ukrainie lub mających krytyczne znaczenie dla rozwoju rosyjskich systemów wojskowych, postanowiono, że unijne podmioty sprzedające takie towary do państw trzecich będą musiały posługiwać się mechanizmami należytej staranności zdolnymi do identyfikacji i oceny ryzyka powrotnego eksportu takich towarów do Rosji oraz jego zmniejszenia.
Wreszcie, unijne spółki dominujące będą zobowiązane do dołożenia wszelkich starań, aby zapewnić, że ich spółki zależne z państw trzecich nie biorą udziału w żadnych działaniach, których efekty byłyby sprzeczne z założeniami sankcji.
Ochrona operatorów z UE
Pakiet obejmuje również środki umożliwiające operatorom z UE dochodzenie odszkodowania za szkody wyrządzone przez osoby i przedsiębiorstwa z Białorusi w wyniku wprowadzenia sankcji i wywłaszczeń, pod warunkiem że dany obywatel lub przedsiębiorstwo z państwa członkowskiego nie mają skutecznego dostępu do środków ochrony prawnej, na przykład na mocy odpowiedniej dwustronnej umowy inwestycyjnej.
Źródło: Rada Europejska
